پي بي ان 124

در چند سال اخيرهتل و هتل داري و ايجاد اقامتگاههاي جنگلي و مطالعات اقامتگاه كوهستاني به صنعتي واقعي تبديل گرديده و از گسترش سريع و فوق‌العاده‌اي برخوردار بوده است، به طريقي كه مانند هر محصول صنعتي ديگر توليد مي‌شود به طوري كه اين محصول صنعتي از قوانين و ظوابط بازار و محاسبات سودآوري تبعيت مي‌كند. بدون شك تأثير اين تحول از يك سو بهبود سطح نسبي خدماتي است كه در هتل‌ها از هر نوع عرضه خواهد شد و از سوي ديگر به تنزل چشم‌گير كيفيت معماري چه در سيما و چه در درون آن خواهد انجاميد. بر همين اساس اهميت اين موضوع فراتر از آن است كه از روشهاي به اصطلاح«سريع و عقلاني» كه معمولا مي‌توانند خواسته‌ها را برآورده سازند، استفاده شود، يعني نمي‌توان و نبايدبه نوعي « كمال ارزان‌قيمت» دست يافت بلكه بيشتر بايد به كمك معماري‌ائي هماهنگ و منطبق با نيازها و با سازماندهي در خور، به طيفي از فضاها دست يافت كه قابل زنجيره شدن و تكرار مشابه از يك مكان به مكان ديگر با تشابهات اغراق‌آميز در جزئيات آن يعني فضايي بدون هويت نباشد، بلكه فضايي باشد مأنوس، كه به آن مي‌توان احساس تعلق نمود. مقوله‌اي كه در اين پروژه به آن پرداخته مي‌شود، طراحي اقامتگاه در محدوده شهر مي‌باشد. در اين مطالعات سعي شده است پس از شناخت دقيق نوع مسافرين شهر اردبيل و قصد اصلي اين مسافرين و نيز كمبودها و نيازها ، به شناخت عملكردي فضاي رساله اقامتگاه كوهستاني و تعيين نوع مطلوب اقامتگاه در وضعيت فعلي شهر و در نهايت مكان‌يابي مناسب در محدوده مورد نظر و سپس به طراحي بپردازيم.

افراد به دلايل مختلف ملزم به زندگي به صورت جمعي و در مجموعه هاي چندين خانواري هستند، اما نه تنها از مزاياي زندگي جمعي برخوردار نيستند بلكه اين امر را عاملي براي مزاحمت و خدشه دار شدن حس خلوت، حريم خصوصي وزندگي فردي خود مي دانند. نياز به تعامل اجتماعي در جوامع انساني يك ضرورت در جهت افزايش اعتماد به نفس، ارتقاء فرهنگي، احساس امنيت و... ارزيابي مي شود. در اين راستا، فضاهاي عمومي مجتمع هاي مسكوني بعنوان محيطي كه امكان حضور ساكنان در كنار يكديگر را فراهم مي كند، مي تواند زمينه ساز ايجاد تعامل بين آنها شوند و عدم توجه به اين نياز افراد و عدم قابليت محيط در تامين آن، موجب مي شود تا محيط كالبدي بسياري از مجتمع هاي مسكوني به مجموعه اي از احجام و فضاي خالي بين آنها تبديل گردد. در اين راستا هدف از پايان نامه حاضر شناسايي راهكارهايي براي طراحي مجتمع هاي مسكوني در جهت افزايش اجتماع پذيري و دست يابي به اصولي در جهت افزايش حس تعلق و روابط همسايگي بين ساكنين است.جهت دستيابي به اين اهداف با تحليل اطلاعات به دست آمده از منابع كتابخانه اي ،معيارهاي تاثير گذار بر ايجاد اجتماع پذيري در طراحي مجتمع مسكوني تدوين و بر اساس آنها پرسشنامه تهيه شده در نهايت داده هاي بدست آمده از پرسشنامه توسط آزمون ضريب همبستگي در نرم افزار spss تحليل شده است. نتايج نشان مي دهد در ايجاد اجتماع پذيري ساكنان در مجتمع هاي مسكوني پنج عامل اساسي نقش دارندكه عبارتند از ايجاد تعلق ، امنيت و آسايش رواني، سرزندگي ، دسترسي و خوانايي .

ساختمان سازي همواره به عنوان بخشي از فرايند پروژه هاي اساسي بشر مورد توجه بوده تا در پهنه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، هنر، سياست و امنيت برطرف كننده نيازهاي مختلف وي باشد. در عصر حاضر و با رشد سريع جمعيت به دليل بهبود شرايط زيست محيطي و به تبع آن توسعه فضاي شهري از يك سو و نياز به افزايش استفاده از انرژي در حالت هاي مختلف خود از سوي ديگر، منابع تأمين انرژي از نوع سنتي خود مانند سوخت هاي فسيلي را در معرض خطر اتمام قرار داده و اينك بشر ناگزير شده تا ضمن ايجاد روش هاي صرفه جويانه از آن چه كه در اختيار دارد به سوي تأمين نياز خود از روش هاي ديگر گام بردارد.تحقيقي كه در پيش رو ملاحظه مي شود پيشنهادي است برگرفته از ميراث عظيم فرهنگ سنتي ساختمان سازي كشور كه به مقوله اقليم به عنوان يك اصل، پيوسته توجه داشته و متأسفانه در دهه هاي اخير به خصوص در بخش ساختمان هاي مجتمع لحاظ نگرديده و روش اصلاح مصرف انرژي و تطابق دادن آن با اقليم منطقه را موضوع اصلي خود قرار مي دهد.همانگونه كه از نام پروژه مشخص است، هدف، طراحي مجتمع مسكوني با رويكرد صرفه جويي در مصرف انرژي بوده به قسمي كه با طراحي معمارانه مبتني بر اصول در برگيرنده شرايط اقليمي علاوه بر به حداقل رساندن ميزان مصرف انرژي نسبت به شرايط مشابه، امكان آسايش ساكنين نيز به مراتب بيشتر فراهم گردد. در بخش مطالعات، به چگونگي استفاده از منابع انرژي فسيلي رو به اتمام جهان اشاره مي شود و با مطرح نمودن روند مصرف انرژي در بخش هاي مختلف از جمله صنعت، كشاورزي، مسكن، حمل و نقل و... كه روز به روز در حال افزايش است، به نقش ساختمان هاي مسكوني در رابطه با ميزان مصرف انرژي و اتلاف آن توجه بيشتر شده است. ميتوان گفت، همان گونه كه استفاده از روش هاي علمي مختلف، در بخش هايي همچون صنعت، توانسته است مصرف انرژي را تحت كنترل و پايش قرار دهد، در بخش مسكن نيز، ميتوان با اتخاذ تمهيداتي كه در اين پايان نامه به چندين راهكار از روش هاي فراوان آن اشاره شده است، از اتلاف انرژي جلوگيري نموده و نيز در مواردي با استفاده از فناوري هاي جديد به توليد آن پرداخته شود.در دهه هاي گذشته و غالباً در مجتمع هاي مسكوني به نظر مي رسد واژه خانه عملاً به مكاني براي خواب ناشي از خستگي زندگي مدرنيته اطلاق مي شده و عدم توجه به ساير نيازهاي انسان، خانه را متشكل از فضايي بي روح و صرفاً مكاني براي گذران، تبديل نموده است. در اين پروژه تلاش شده تا ضمن توجه به نيازهاي ساكنين و همچنين شرايط اقليمي منطقه، روش هايي مبتني بر علم و فناوري هاي نوين، راهكار هايي ارائه شود تا مجتمع هاي مسكوني به گونه اي طراحي و ساخته گردند كه در عين سودمندي، زيبايي و همسو بودن با فرهنگ اصيل ايراني، كمترين ميزان مصرف انرژي و اتلاف آن را در بر داشته باشد

امروزه زندگي شهرنشيني و پيشرفت فناوري نه‌تنها انسان را از طبيعت دور ساخته و عدم آسايش و آرامش انسان را به دنبال داشته بلكه محيط شهري و محل زندگي انسان را به محيط خشك و استرس‌زا تبديل نموده است. با توجه به مطالعات انجام‌شده مشخص مي‌شود كه سلامتي روحي و جسمي انسان‌ها، طبق مشاهدات تاريخي، همواره در برخورد با طبيعت تأمين گرديده و نياز مبرم به طبيعت باعث شده كه انسان مستمراً در پي يافتن زماني براي بازگشت به آغوش طبيعت باشد. دغدغه پاسخگويي به اين نياز منجر به پيدايش گرايش‌هايي در حوزه‌ي طراحي گشته است. گرايش‌هايي نظير طراحي ارگانيك، طراحي پايدار، طراحي سبز و طراحي اكوتك؛ اما در اين ميان گرايشي با عنوان طراحي بيوفيليك شكل‌گرفته است. فرضيه اساسي در معماري بيوفيليك بر اين اساس بيان‌شده كه طراحي و ساخت فضاهاي معماري به شكلي كه يادآور يا محتوي مؤلفه‌هاي طبيعي باشد، مي‌تواند اثرات مثبتي روي ذهن، احساسات، عواطف و حالات روحي و رواني انسان‌ها داشته باشد. ازاين‌روي به دليل رشد و توسعه روزافزون شهرها و زندگي شهرنشيني؛ توسعه‌ي هرچه بيشتر معماري بيوفيليك را كه در جهت بهبود سلامت محيط‌هاي ساخته‌شده به‌واسطه‌ي افزايش ارتباط مردم با طبيعت را ضرورت مي‌بخشد. از بين مقياس‌هاي مختلف شهرسازي بيوفيليك، بيشترين رابطه‌ي انسان با فضاي مصنوع در حوزه ساختمان‌ها در فضاهاي مسكوني است يا به‌عبارتي‌ديگر هر انسان بيش از هر مكان ديگري عمر خود را در محدوده‌ي مسكوني سپري مي‌كند. درنتيجه ضرورت طراحي فضاهاي بيوفيليك در محدوده‌ي مسكوني بيش از هر محدوده ديگري در محيط‌هاي شهري احساس مي‌شود. مسكن به‌عنوان يكي از پديده‌هاي واقعي از نخستين مسائلي است كه بشر همواره براي دگرگوني مناسب و معقول آن در تلاش است. در دنياي كنوني افزايش بي‌رويه جمعيت شهرها از يكسو و توسعه بي‌ضابطه از سوي ديگر و همچنين صنعتي شدن بدون توجه به آسايش و سلامت افراد در فضاهاي مسكوني، جوامع بشري را در معرض بحران قرار داده است. با رشد جمعيت و توسعه شهرها، مجتمع‌هاي مسكوني چندطبقه گونه‌اي از ساخت مسكن شده و زندگي در اين مجتمع‌هاي مسكوني روزبه‌روز در حال افزايش است. بدين منظور كوشش‌هاي فراوان در ساختن واحدهاي مسكوني و توسعه مجتمع‌هاي مسكوني، صورت گرفته، اما واحدهاي مسكوني ساخته‌شده، پاسخگوي نيازهاي فيزيكي و روحي ساكنان نيست. ازاين روي با توجه به مسئله‌ي مطرح‌شده در اين پژوهش در ابتدا اهداف و ضرورت‌ها ارائه گرديده است سپس تعريف مختصري از طبيعت و تاريخچه ارتباط انسان با طبيعت بيان شده و در ادامه به معرفي معماري بيوفيليك پرداخته‌شده است. پس‌ازآن به‌ضرورت انجام اين تحقيق در شهر اصفهان و شهرسازي بيوفيليك پرداخته‌شده و درنهايت به تعريق مختصري از مسكن و مجتمع‌هاي مسكوني و در آخر مجتمع مسكوني بيوفيليك پرداخته‌شده است. از آنجايي كه نمونه ي اجرايي از مجتمع مسكوني بيوفيليك دردنيا موجود نبود، ابتدا پروژه‌هايي كه با اين رويكرد ساخته و يا بازسازي‌شده اند از كتاب‌هاي لاتين نمونه‌هاي موردي معماري بيوفيليك برسي و تحليل شدند و درنهايت دو عدد از مجتمع‌هاي مسكوني خارجي كه بيشتر الگوهاي اين رويكرد را دارا بودند تحليل و بررسي شدند؛ و جدول‌هايي تحت عنوان الگوهاي طراحي بيوفيليك بكار رفته در آن‌ها استخراج شدند. بر اساس نتايج حاصل از تحليل نمونه‌هاي موردي و مطالعات انجام‌شده راهكارهايي ارائه گرديده است و درنهايت بر اساس مطالعات و نتايج ، مجتمع مسكوني بيوفيليك در شهر اصفهان منطبق بر راهكارهاي به‌دست‌آمده از پژوهش درجهت باز گرداني كيفيت فضاها از طريق ايجاد ارتباط ازدست‌رفته بين طبيعت و معماري ،طراحي شده است.

هم‌زمان با رشد فيزيكي و اجتماعي شهرها، اشكال گوناگوني از ناهنجاري‌هاي اجتماعي در حال وقوع است كه در پي ان ناامني در شهرها روي مي‌دهد. ناامني و افزايش جرم در مناطق مختلف شهر يكسان نيست و ابعاد كيفي و كمي آن متفاوت است. محـيطهـاي شهري بنا به شـرايط اجتماعي موجـود، يعني شـكلگيري فضاها، كاركرد فضاها، وجود امكانـات رفـاهي، تراكم، آلودگي هاي زيست محيطي و ...مـيتواننـد بر ميـزان امنيــت مــوثر باشــند. مسكن آخرين پناه امن محسوب مي‌شود؛ زيرا درصد زيادي از واحدهاي تشكيل دهنده محلات شهري، مجتمع‌هاي مسكوني مي‌باشد. يكي از مراكز مهم در پيشگيري از جرم، مجتمع‌هاي مسكوني مي‌باشد. معماران و برنامه ريزان بايد در جهت افزايش امنيت و كاهش جرائم طرح‌هايي ارائه دهند.بررسي تاثيرمعيارهـاي محيطي بر امنيـت فضاهاي مسكوني ميتواند منجربه ارايه راه‌كارهايي كـم‌هزينـه براي پيشــگيري و كــاهش جرم و افزايش امنيت اجتماعي در مجموعه‌هاي مسكوني گردد. روش طراحي در اين پژوهش، به صورت كتابخانه اي خواهد بود و با استفاده از يافته هاي گردآوري شده، طراحي مجتمع مسكوني صورت خواهد گرفت.